LOKACJA ORLIN - 1784

Akt  lokacji  wsi  Orliny k / Grodźca .

11/10/2010

     ,, W roku  Naszego Pana  1784 ,dnia 5 maja , z woli hrabiego Franciszka  Stadnickiego, starosty ostrzeszowskiego, rycerza Orderu Świętego Stanisława,  pana i dziedzica Grodźca i Królikowa  oraz właściciela nieruchomości i  terenów  przyległych , sporządza się kontrakt z uczciwym Bogusławem  Krolem,  który jako zasadźca podejmie się  osadnictwa w miejscu zwanym  Orliny .

   Zawarcie tej umowy  pozwala  zasadźcy i osobom (sąsiadom) , których imiona i nazwiska zostaną wymienione w niniejszej umowie  na darmowe otrzymanie gruntów i budowę  tam gospodarstw domowych. Poleca się budowę  domostw, obór i stodół. Najpóźniej po dwóch latach  od  przejęcia miejsca, budynki  powinny stać.  Zasadźca jest zobowiązany do nadzorowania tej pracy.

   Jeżeli rolnik ,który zajmie  hubę  lub jej  połowę  [ huba („chuba”)=16,5 ha =30 mórg =66 pruskich mórg ]  nie ma drewna właściwego dla jego budynków, to zgodnie z kontraktem wyznaczone zostanie miejsce, z  którego będzie przynosił drewno specjalnie dla swojego gospodarstwa.

   Każdy rolnik otrzymujący  hubę lub pół huby  ma wszystko  drewno na tym obszarze . Przy budowie gospodarstw domowych  dęby nie powinny zostać zniszczone. Osadnicy będą mieli  wolniznę – zwolnienie od czynszu i danin przez siedem lat.

   Siedem lat po Dniu Świętego Marcina od bieżącego  roku 1784, czyli po roku 1792, czynszów za hubę  będzie : 76 (…), 4  wiertele owsa [wiertel = 18 garncy;1 garniec=3,77 l],   2 gęsi  lub pieniądze na gęsi , jeden podatek od wszystkich  tych  i  starszych osadników.   Pozwala się wszystkim osadnikom zamieszkałym  w Orlinach  na  swobodny  wypas  w kierunku Krzyżowiec ( Krzyżówka?, …miejsce skrzyżowania dróg ) i granic Trąbczyna.  

   Jest przyjęte również  z tego  kontraktu ,  że uczciwy   Michał  Arynt    będzie  ,,mieć oko”  na wszystkich rolników przejmujących  hubę  , gdyż   jako  pierwsze gospodarstwo jego zostało zbudowane. Jest on wymieniony w niniejszej umowie i wymaga posłuszeństwa ze strony zasadźcy , ławników do sądu i społeczności. Jeśli znajdzie się  rolnik, który będzie  nieposłuszny, to sąd wymierzy mu  karę. Ławnicy i zasadźca z tej umowy mają uprawnienia do godzenia skłóconych sąsiadów , ale jeśli która strona będzie czuła się pokrzywdzona, może odwołać  się do sądu.

  Każdy, kto chciałby sprzedać gospodarstwo przed upływem 7 lat, powinien to  zrobić  poprzez sąd, gdyż co dziesiąty  grosz należny  jest  hrabiemu.

   Obie strony podpisują umowy dobrowolnie. Franciszek hrabia Stadnicki  przysięga zachować prawa zawarte w umowie.  Stało się to w dniu 5 maja Roku Pańskiego1784.

Spis  właścicieli  hub  w  miejscowości  Orliny  w 1784 roku:

 –  Ignacy Toporowski

 – Franciszek Maciejewski

 – Maciej Walczak

 – Maciej Jarmuszkiewicz

 - Wawrzyniec Kosmicki 

 - Marcin P. 

 – Michal Arynt 

 - Michal Arynt 

 – Krystian Fenus 

-  brak nazwiska

-  brak nazwiska

-  brak nazwiska

- Johann Samuel Iskier

- Bogumil Krol

- Wojciech Mielczuszny

- Franciszek Organiściak

- Grzegorz Jaska 

      Opracował : Piotr Czajczyński – Białobłoty , październik 2010 r. /   Źródło : E.Remus …

……………………………………………………………………………………………………………

Szlachecki  Trakt

    Przez  rozległe  orlińskie lasy   (dawniej las majątku Biskupice)  przechodzi  kilkukilometrowy  dukt  leśny , określany  mianem  szlacheckiego  traktu [ mapa 1940 ]. Według  lokalnego  podania,   w połowie  XIX w., kazał   go  wybudować  dziedzic  z Biskupic, który  chciał   skrócić sobie drogę,  gdyż jeździł  w zaloty  do  szlachcianki z Szymanowic. Zgodnie  z  przekazem,  gdy  starania  o rękę   okazały się  skuteczne i  doszło do ślubu ,  to  poddani  chłopi , przejeżdżającej  młodej  parze , oświetlali   pochodniami  cały  trakt .

    Trakt, który w rejonie Studzianki łączył się z drogą Chocz-Zagórów, był też  zapewne  wykorzystywany  przez  utrzymujących ze sobą bliskie kontakty członków rodu Taczanowskich – właścicieli majątku Biskupice ( np. Felicjana , Zygmunta)  oraz mieszkających po drugiej stronie XIX-wiecznej  granicy państwowej  na Prośnie właścicieli  majątków w Taczanowie, Wieczynie , Sławoszewie , Kuczkowie  czy  Choryniu, (np. Maksymiliana , ordynata Alfonsa, Józefa, Edmunda, czy Juliana  Taczanowskich).  Z tego też powodu nastąpiło utrwalenie  nazwy tej drogi.